CHIẾU SÁNG ĐƯỜNG PHỐ | CHIẾU SÁNG CÔNG CỘNG


Lịch sử chiếu sáng đường phố công cộng


Lamplighter: Image courtesy of John Jakle

Đèn đường khí than. Ảnh: Jonh Jackle

 

Thời La Mã cổ đại, ở thành Rome về đêm chỉ những nhà giàu có mới sử dụng đèn dầu thực vật để chiếu sáng trước căn nhà của họ và có người nô lệ chuyên trông coi việc thắp sáng này.

 

Năm 1417, thị trưởng thành phố London ra lệnh rằng tất cả các nhà phải treo đèn lồng ở trước cửa sau khi đêm xuống trong những tháng mùa đông. Điều này đánh dấu việc chiếu sáng đường phố công cộng được tổ chức lần đầu tiên.

 

Năm 1802, nhà phát minh William Murdoch người Scotland đã khởi động một phong trào hướng về chiếu sáng đường phố hiệu quả hơn, khi sản phẩm đèn khí than của ông được sử dụng để chiếu sáng bên ngoài nhà máy SOHO Foundry cho một buổi thuyết trình công cộng. Năm năm sau, thành phố London đã bắt đầu có đèn đường phố thắp sáng bằng khí đốt.

 

Năm 1816, Baltimore là thành phố đầu tiên của nước Mỹ lắp đặt đèn chiếu sáng đường phố bằng khí đốt. Hệ thống này cũng bắt đầu được lắp đặt ở thủ đô Paris nước Pháp vào năm 1820, khi đó những đèn khí đốt sẽ được đặt trên đỉnh các cột.

 

Năm 1878, lần đầu tiên trên thế giới thành phố Paris bắt đầu có đèn điện đường phố, đây là kiểu đèn hồ quang hay còn được gọi là đèn nến Yablochkov. Đến năm 1881, có khoảng 4000 bộ đèn loại này đã được lắp đặt thay thế cho những đèn khí gas. Sau đó đèn đường hồ quang đã phổ biến tới nước Mỹ và tới năm 1890 đã có hơn 130.000 bộ đèn chiếu sáng đường phố được lắp đặt tại đây. Hầu hết những bộ đèn này được lắp trên đỉnh của cái gọi là “tháp ánh trăng” thay cho tên gọi "cột đèn chiếu sáng" như hiện nay.

 

Năm 1879, nhà phát minh Thomas Edison người Mỹ đã làm thay đổi thế giới khi ông tạo ra được loại bóng đèn chân không sử dụng sợi đốt carbon. Bóng đèn sợi đốt Edison có giá rẻ hơn, sáng hơn và tuổi thọ lớn hơn so với đèn hồ quang nên đã được phát triển rộng rãi cho chiếu sáng đường phố.

 

Thập niên 1930, bóng đèn sodium áp thấp được giới thiệu tại châu Âu. Bóng đèn này bao gồm hai phần, phần bên ngoài tạo ra được một lớp chân không cách nhiệt cho phần bên trong giữ được nhiệt độ cao để duy trì natri ở dạng hơi. Đây là loại bóng có hiệu suất phát sáng rất cao và được dùng nhiều để chiếu sáng đường phố thay cho đèn sợi đốt.

 

Năm 1962, Nick Holonyak người Mỹ lần đầu tiên đã nghiên cứu phát triển loại diode phát ra phổ ánh sáng nhìn thấy được.

 

Năm 1965, bóng đèn cao áp sodium ra đời đã mang lại màu sắc vượt trội và hiệu quả hơn so với bóng đèn sodium thấp áp. Và đèn cao áp sodium (HID) đã trở thành là loại bóng đèn phổ biến nhất hành tinh dùng để chiếu sáng đường phố công cộng.

 

Ngày nay, đèn LED hiện đại có tuổi thọ dài hơn, tạo ra được ánh sáng tốt hơn và sử dụng ít năng lượng hơn so với đèn cao áp. Những năm trước đây đèn LED chỉ đại diện cho một phần nhỏ của hệ thống chiếu sáng công cộng, nhưng xu hướng hiện nay đã khác, nó đang được phát triển với tốc độ nhảy vọt.

 

Chúng ta đã lược một chặng đường dài kể từ những ngày của người La Mã cổ đại. Với tốc độ gia tăng nhanh chóng của đèn LED như hiện nay thì trong tương lai gần đèn đường cao áp sẽ sớm bị tuyệt chủng như đèn dầu của người La Mã cổ đại.

  

Anh Sơn

 

 

 


Rating: 4.5/5 - 5669 reviews
Relevant Links: link1 link2 link3